ChatGPT stał się synonimem sztucznej inteligencji i narzędziem, które budzi w edukacji zarówno ekscytację, jak i obawy. Prawda jest taka, że przy odpowiednim podejściu, ten model językowy może stać się nieocenionym asystentem każdego nauczyciela. W tym przewodniku pokażemy, jak praktycznie i mądrze wykorzystać potencjał ChatGPT.

Najistotniejsze informacje:

• Efektywne wykorzystanie ChatGPT zależy od jakości promptów (poleceń).

• ChatGPT może zaoszczędzić do 30% czasu na przygotowanie materiałów lekcyjnych.

• Kluczowe zastosowania to: planowanie lekcji, różnicowanie materiałów i tworzenie zadań.

• Ważne jest nauczenie uczniów krytycznego korzystania z AI, a nie tylko kopiowania.

• Z ChatGPT można tworzyć interaktywne scenariusze i symulacje na lekcje.

Fundament: Sztuka pisania promptów

Zanim przejdziemy do konkretnych zastosowań, musimy zrozumieć najważniejszą zasadę: jakość odpowiedzi ChatGPT zależy w 100% od jakości Twojego polecenia (promptu). Zamiast pisać "napisz test o wiośnie", spróbuj bardziej szczegółowego promptu.

Słaby prompt: Napisz test o wiośnie.

Dobry prompt: Jesteś nauczycielem biologii w 5. klasie szkoły podstawowej. Stwórz quiz składający się z 10 pytań jednokrotnego wyboru na temat pierwszych oznak wiosny w polskiej przyrodzie. Pytania powinny być na różnym poziomie trudności. Dołącz klucz odpowiedzi.

Im więcej kontekstu (rola, odbiorca, format, cel) podasz, tym lepszy rezultat otrzymasz. To najważniejsza umiejętność, której uczymy na kursach AI dla nauczycieli.

5 Praktycznych zastosowań ChatGPT w pracy nauczyciela

1. Błyskawiczne planowanie lekcji

ChatGPT to idealny partner do burzy mózgów i tworzenia konspektów lekcji. Możesz poprosić go o wygenerowanie całego scenariusza, pomysłów na aktywizujące metody czy pytań kluczowych.

Przykład promptu: Stwórz scenariusz 45-minutowej lekcji historii dla 7. klasy na temat przyczyn wybuchu II Wojny Światowej. Uwzględnij cel lekcji, metody aktywizujące (np. burza mózgów, praca w grupach) i pytania sprawdzające.

2. Różnicowanie materiałów dla uczniów

To jedno z najpotężniejszych zastosowań. Masz tekst źródłowy? ChatGPT w kilka sekund przygotuje jego wersję uproszczoną dla ucznia z trudnościami lub wersję z trudniejszym słownictwem dla ucznia zdolnego.

Przykład promptu: Oto tekst o fotosyntezie: [wklej tekst]. Uprość go tak, aby był zrozumiały dla ucznia 6. klasy z dysleksją. Użyj krótszych zdań, prostego języka i pogrub najważniejsze terminy.

3. Tworzenie kreatywnych zadań i quizów

Skończyły Ci się pomysły na zadania? Poproś o pomoc AI. Możesz generować zadania otwarte, studia przypadków, a nawet wcielić ChatGPT w rolę postaci historycznej, z którą uczniowie mogą przeprowadzić "wywiad".

Przykład promptu: Stwórz 3 kreatywne zadania domowe do lektury "Pan Tadeusz" dla licealistów. Unikaj typowych pytań. Jedno zadanie powinno być związane z mediami społecznościowymi.

4. Wsparcie w komunikacji

ChatGPT może pomóc w redagowaniu maili do rodziców, pisaniu opinii czy tworzeniu ogłoszeń. Oszczędza to czas i pomaga ubrać myśli w profesjonalne słowa.

Przykład promptu: Napisz profesjonalny, ale empatyczny email do rodziców ucznia, który ma problemy z terminowym oddawaniem prac domowych. Zaproponuj spotkanie i współpracę.

5. Symulacje i grywalizacja

Zaawansowane, ale niezwykle angażujące. Możesz stworzyć scenariusz symulacji, w której ChatGPT odgrywa rolę np. doradcy zawodowego, a uczeń zadaje mu pytania, lub historycznego podróżnika opisującego swoje przygody.

Przykład promptu: Zagramy w grę. Jesteś rzymskim kupcem podróżującym po Jedwabnym Szlaku w I w. n.e. Ja jestem uczniem, który zadaje Ci pytania. Opisuj swoje doświadczenia i odpowiadaj na moje pytania, pozostając w roli.

Jak nauczyć uczniów mądrze korzystać z ChatGPT?

Rozwiązaniem problemu plagiatów nie jest zakazywanie AI, lecz edukowanie. Kluczem jest nauczenie uczniów, jak używać ChatGPT jako narzędzia do nauki, a nie jako maszyny do odrabiania zadań.

1. Zadawaj zadania "niegooglowalne": Proś o opinie, porównania, analizy i osobiste refleksje, a nie o odtwarzanie faktów.
2. Ucz weryfikacji faktów: Pokaż uczniom, że ChatGPT może się mylić (tzw. halucynacje AI) i naucz ich, jak sprawdzać informacje w wiarygodnych źródłach.
3. Wprowadź zasadę "AI jako asystent": Uczniowie mogą używać AI do stworzenia konspektu, znalezienia argumentów, ale ostateczny tekst muszą napisać sami. Poproś ich o dołączenie historii rozmowy z AI do swojej pracy.
4. Skup się na etyce: Porozmawiaj z uczniami o etycznych aspektach używania AI, prawach autorskich i konsekwencjach plagiatu.

ChatGPT to jedno z wielu narzędzi AI dostępnych dla nauczycieli, ale jego wszechstronność czyni go wyjątkowym. Opanowanie go to inwestycja, która procentuje każdego dnia, uwalniając czas i kreatywność.