Nauczanie historii i wiedzy o społeczeństwie często boryka się z problemem postrzegania tych przedmiotów jako nudnych i opartych na zapamiętywaniu dat i faktów. Sztuczna inteligencja oferuje niezwykłe narzędzia, które pozwalają zamienić pasywną naukę w aktywne, angażujące doświadczenie, w którym uczniowie mogą wejść w interakcję z przeszłością i analizować złożone problemy społeczne.

Najistotniejsze informacje:

• AI umożliwia tworzenie interaktywnych symulacji i odgrywania ról (np. rozmowa z postacią historyczną).

• Modele językowe potrafią upraszczać i analizować złożone teksty źródłowe.

• Można wykorzystać AI do symulowania debat na tematy społeczne i polityczne.

• AI pomaga w nauce krytycznej analizy propagandy i dezinformacji historycznej.

• Nauczyciel może w kilka minut przygotować angażujące materiały, które kiedyś wymagałyby godzin pracy.

Problem: Jak uczynić przeszłość żywą i zrozumiałą?

Uczniom często trudno jest zrozumieć motywacje ludzi żyjących w przeszłości lub złożoność systemów politycznych. Czytanie tekstów źródłowych bywa barierą ze względu na archaiczny język. Rozwiązaniem jest wykorzystanie AI do tworzenia immersyjnych doświadczeń i narzędzi analitycznych. Zamiast tylko czytać o postaci historycznej, uczeń może z nią "porozmawiać". Zamiast męczyć się z trudnym tekstem, może poprosić AI o jego streszczenie lub wyjaśnienie kluczowych pojęć.

Praktyczne zastosowania AI na lekcjach historii i WOS

1. Rozmowy z postaciami historycznymi

To jedno z najbardziej efektownych zastosowań. Uczniowie mogą przeprowadzić "wywiad" z postacią historyczną, poznając jej poglądy i kontekst czasów, w których żyła.

Przykład promptu: Zagramy w grę. Jesteś Marią Skłodowską-Curie. Ja jestem dziennikarzem z XXI wieku. Odpowiadaj na moje pytania, pozostając w roli, opowiadaj o swoich odkryciach, wyzwaniach jako kobiety w nauce i życiu w Paryżu na przełomie wieków.

2. Analiza i upraszczanie tekstów źródłowych

AI może stać się tłumaczem archaicznego języka na współczesny polski, co ułatwia zrozumienie kronik, listów czy traktatów.

Przykład promptu: Oto fragment kroniki Galla Anonima: [wklej fragment]. Przetłumacz go na prosty, współczesny język polski, zachowując kluczowe informacje. Następnie wypunktuj 3 najważniejsze wnioski, jakie można z niego wyciągnąć.

3. Symulacje procesów decyzyjnych i debat

Nauczyciel może zorganizować debatę, w której AI będzie pełnić rolę eksperta lub przedstawiciela określonej opcji politycznej, dostarczając argumentów i kontrargumentów.

Przykład promptu: Zorganizujemy symulację debaty na temat przystąpienia Polski do Unii Europejskiej z perspektywy roku 2003. Przygotuj listę 5 argumentów "za" i 5 argumentów "przeciw", którymi posługiwali się wtedy zwolennicy i przeciwnicy integracji.

4. Analiza propagandy i perspektyw

Można przedstawić AI dwa różne teksty opisujące to samo wydarzenie historyczne (np. z perspektywy dwóch różnych narodów) i poprosić o analizę porównawczą.

Przykład promptu: Przeanalizuj te dwa teksty opisujące bitwę pod Grunwaldem - jeden z polskiego podręcznika, drugi z niemieckiego. Porównaj, na jakie aspekty każdy z nich kładzie nacisk i wskaż różnice w narracji.

Wykorzystując te metody, nauczyciel przestaje być tylko przekaźnikiem faktów, a staje się facylitatorem procesu odkrywania i krytycznego myślenia. Lekcje historii i WOS zamieniają się w laboratorium, w którym uczniowie uczą się zadawać pytania, analizować źródła i rozumieć złożoność świata – zarówno tego z przeszłości, jak i współczesnego.